Có được những thành tựu đó là nhờ chủ trương đường lối đúng đắn, sáng tạo; là sự kết hợp của các phương thức lãnh đạo khoa học, trí tuệ, tài tình, đầy giá trị nhân văn; trong đó có phương thức thông qua công tác kiểm tra, giám sát. Chính vì thế những cán bộ, đảng viên trong Ngành Kiểm tra Đảng đều có quyền tự hào khẳng định rằng 75 năm qua là chặng đường vẻ vang, đánh dấu sự hình thành, phát triển đi lên của Ngành Kiểm tra Đảng trong việc thực hiện chức năng lãnh đạo của Đảng, nhằm không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng; sự đoàn kết thống nhất và đảm bảo thực hiện dân chủ trong Đảng, giữ vững kỷ cương, kỷ luật của Đảng; góp phần xây dựng và chỉnh đốn Đảng trong công cuộc đổi mới hiện nay vì mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.
Trước yêu cầu nhiệm vụ chính trị của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, công tác kiểm tra cần được tăng cường, ngày 16/10/1948 tại An toàn Khu Định Hóa - Thái Nguyên, Ban Thường vụ Trung ương Đảng (khoá I) ban hành Quyết nghị số 29/QN/TW thành lập Ban Kiểm tra Trung ương.
Ban Kiểm tra Trung ương đầu tiên gồm 3 đồng chí là: Trần Đăng Ninh, Nguyễn Thanh Bình, Hà Xuân Mỹ (tức Hà Minh Quốc), do đồng chí Trần Đăng Ninh làm Trưởng ban. Dưới ban Kiểm tra Trung ương là các phái viên có nhiệm vụ “đi xuống các khu xem xét chủ trương của Đảng có được thi hành và có sát, đúng không? đồng thời xem xét sự thi hành kỷ luật trong Đảng để tiếp thu kinh nghiệm giúp Trung ương bổ khuyết cho chính sách của Đảng”. Sự ra đời của Ban Kiểm tra Trung ương - Cơ quan Kiểm tra chuyên trách đầu tiên của Đảng là một tất yếu khách quan, nhằm đáp ứng yêu cầu của công tác xây dựng Đảng trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Đây cũng là căn cứ để Thường vụ Bộ Chính trị khoá VIII đồng ý lấy ngày 16/10/1948 là ngày truyền thống Ngành Kiểm tra của Đảng.
Từ khi ra đời đến nay, cơ quan kiểm tra chuyên trách của Đảng đã nhiều lần được bổ sung, điều chỉnh về chức năng, nhiệm vụ, phát triển về tổ chức và đội ngũ cán bộ để đáp ứng yêu cầu của nhiệm vụ của từng giai đoạn khác nhau. Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng, Ban Chấp hành Trung ương quyết nghị: “Ban Kiểm tra Trung ương sẽ kiêm Ban Thanh tra của Chính phủ, có trách nhiệm kiểm tra cả trong quân đội”, vì vậy, Ban Kiểm tra Trung ương Đảng và Ban Thanh tra Chính phủ hợp nhất làm một, đồng chí Hồ Tùng Mậu, Trưởng Ban Kiểm tra Trung ương được cử kiêm chức Tổng Thanh tra Chính phủ. Ngày 25/4/1956, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh số 263/SL cử Đồng chí Nguyễn Lương Bằng làm Trưởng ban kiểm tra Trung ương kiêm chức Tổng Thanh tra Chính phủ.
Tháng 4 năm 1957, Ban Bí thư Trung ương Đảng ra Chỉ thị số 16/CTTW quy định: “Về nội dung công tác Ban Kiểm tra của Đảng ở các cấp chỉ chuyên trách kiểm tra việc giữ gìn kỷ luật ở các cấp và xét đơn khiếu nại của các đảng viên về các vụ thi hành kỷ luật ở cấp dưới. Còn vấn đề kiểm tra việc chấp hành chủ trương, chính sách của Đảng, của Chính phủ do Ban thanh tra của chính quyền ở các cấp giúp cấp uỷ và Ủy ban hành chính tiến hành”. Từ đó đến nay, ngành Kiểm tra của Đảng và Thanh tra của Nhà nước được tách riêng.
Tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII, Điều lệ Đảng quy định tăng thẩm quyền thi hành kỷ luật đối với đảng viên cho Ủy ban kiểm tra từ cấp huyện ủy, quận ủy và tương đương trở lên; quy định cơ quan Ủy ban kiểm tra cấp trên hướng dẫn, đôn đốc, chỉ đạo UBKT cấp dưới thực hiện nhiệm vụ công tác kiểm tra.
Đến đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng, Ủy ban Kiểm tra các cấp đã được bổ sung nhiệm vụ “Giám sát cấp ủy viên cùng cấp, cán bộ diện cấp ủy cùng cấp quản lý và tổ chức đảng cấp dưới về việc thực hiện chủ trương, đường lối, chính sách của Ðảng, nghị quyết của cấp ủy và đạo đức, lối sống…”. Riêng thẩm quyền xem xét kỷ luật của Ủy ban Kiểm tra đã được quy định từ Điều lệ Đảng khóa III, theo đó, Ủy ban Kiểm tra từ cấp huyện ủy, quận ủy, thị ủy trở lên có quyền thi hành kỷ luật đối với đảng viên, kể cả cán bộ thuộc diện cấp trên quản lý, nhưng không phải cấp ủy viên; quyền chuẩn y hoặc thay đổi hình thức kỷ luật trong việc giải quyết khiếu nại kỷ luật của đảng viên.
Đại hội XIII đã đánh giá cao hiệu quả của công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng nhờ có đổi mới, công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đã có nhiều chuyển biến tích cực theo hướng siết chặt kỷ cương, kỷ luật trong Đảng; những vi phạm của tổ chức đảng, đảng viên được xử lý nghiêm minh, không có “ngoại lệ”, không có “vùng cấm”. Công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng được tăng cường không chỉ có tác dụng giáo dục những cá nhân, tổ chức có vi phạm mà còn “có tác dụng cảnh báo, cảnh tỉnh, răn đe, phòng ngừa sai phạm đối với tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên”.
Trong thời gian gần đây nhiều vụ việc tham nhũng, tiêu cực xảy ra từ lâu hoặc mới xảy ra nhưng thuộc lĩnh vực chuyên môn sâu, mang tính phức tạp, nhạy cảm những tưởng chừng bị “chìm xuồng”, những tưởng được coi như một “mặc định” với “kim bài miễn tử” đối với một số đối tượng, nhất là đối với cán bộ cấp cao. Thế nhưng khi có sự vào cuộc của Ngành Kiểm tra Đảng, nhất là Ủy ban Kiểm tra Trung ương thì sự việc được thẩm tra, xác minh đầy đủ, làm rõ kết luận đúng đắn, khách quan những khuyết điểm, sai phạm, làm cơ sở để xử lý đối với tổ chức và đảng viên phù hợp với nội dung, tính chất, mức độ và hậu quả trong từng hành vi vi phạm theo phương châm “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”. Bên cạnh đó, trong quá trình xử lý đều được công khai trên các phương tiện thông tin chính thống, được dư luận hoan nghênh đồng tình ủng hộ, từ đó ngày càng củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng. Chính vì thế, công tác kiểm tra, giám sát luôn được xác định “là một trong những chức năng lãnh đạo của Đảng, bộ phận quan trọng trong toàn bộ công tác xây dựng Đảng; là bộ phận trực tiếp, thường xuyên của toàn Đảng”. Nhất là trong giai đoạn hiện nay, sự nghiệp đổi mới của đất nước do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo, đã và đang đặt ra những yêu cầu ngày càng cao đối với sự hình thành, phát triển tư tưởng và những phẩm chất đạo đức truyền thống tốt đẹp của con người Việt Nam, từ đó cũng đặt ra những thuận lợi và thử thách đối với toàn Đảng, toàn Dân và toàn quân ta trong lĩnh vực tư tưởng đạo đức. Đặc biệt, trong lúc Đảng ta đã và đang thực hiện các Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, khóa XII, và Kết luận Hội nghị Trung ương 4, khóa XIII) về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; gắn với Kết luận số 01-KL/TW, ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị (khoá XIII) tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ chính trị (khoá XII) “Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”.
Trong những năm qua, cấp ủy và UBKT các cấp trên địa bàn huyện đã bám sát mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ chính trị, công tác xây dựng Đảng để lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện đạt chất lượng, hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng; chủ động xây dựng chương trình, kế hoạch kiểm tra, giám sát và tổ chức triển khai, thực hiện toàn diện các nhiệm vụ do Điều lệ Đảng quy định; tham mưu xây dựng các Quy chế phối hợp giữa Ủy ban Kiểm tra Huyện ủy với các cơ quan, đơn vị trong thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng. Đặc biệt trong 9 tháng đầu năm 2023 cấp ủy, UBKT các cấp trong Đảng bộ huyện đã bám sát tình hình thực tiễn yêu cầu công tác xây dựng Đảng để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn cấp ủy, tổ chức đảng, ủy ban kiểm tra cấp dưới quán triệt, triển khai, xây dựng và ban hành các văn bản, tổ chức thực hiện nhiệm vụ công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng đảm bảo theo chương trình, kế hoạch.
Công tác kiểm tra giám sát, thi hành kỷ luật đảng của cấp ủy, UBKT các cấp được thực hiện thường xuyên, đúng theo quy định của Đảng, tập trung vào kiểm tra, đánh giá sơ kết giữa nhiệm kỳ 2020-2025; công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các Nghị quyết, Kết luận của Đảng và những vấn đề bức xúc mà cán bộ, đảng viên và nhân dân quan tâm. Nắm tình hình, phát hiện dấu hiệu vi phạm, để tiến hành kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với tổ chức đảng, đảng viên. Thường xuyên kiểm tra đối với tổ chức đảng cấp dưới trong việc thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát và việc thi hành kỷ luật trong Đảng, kiểm tra tài chính đảng. Thực hiện nhiệm vụ kiểm soát tài sản thu nhập theo hướng dẫn của Tỉnh ủy.
Qua kiểm tra đã đánh giá đúng ưu điểm, khuyết điểm, chỉ rõ những vi phạm và xử lý nghiêm minh, kịp thời đối với đảng viên có vi phạm đến mức phải thi hành kỷ luật. Qua giám sát đã kịp thời giúp tổ chức đảng, đảng viên chủ động phòng ngừa vi phạm, khắc phục những thiếu sót, khuyết điểm. Xem xét, xử lý, giải quyết kịp thời, không để tồn đọng đơn thư tố cáo thuộc thẩm quyền đối với tổ chức đảng, đảng viên. Việc thi hành kỷ luật bảo đảm chặt chẽ, đúng quy trình, đúng lỗi vi phạm, dân chủ, khách quan góp phần làm ổn định tình hình tại các địa phương, đơn vị.
Kỷ niệm 75 năm Ngày truyền thống Ngành Kiểm tra của Đảng (16/10/1948 - 16/10/2023), Ủy ban kiểm tra các cấp trên địa bàn huyện Cư Jut đã và đang tiếp tục thực hiện tốt các phong trào thi đua gắn với thực hiện toàn diện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát, nỗ lực hoàn thành xuất sắc các chỉ tiêu, nhiệm vụ theo kế hoạch đề ra, góp phần vun đắp và tô thắm truyền thống vẻ vang của Ngành Kiểm tra Đảng, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng Đảng mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ VII đã đề ra.
ỦY BAN KIỂM TRA HUYỆN ỦY CƯ JÚT